محلول ها و ضد عفونی کننده سطوح

در دانش شیمی، محلول یا به فارسی لویش یا به فارسی تاجیکی چاره (به انگلیسی: Solution) به ترکیب همگن دو یا چند ماده گفته می‌شود. در حل کردن یا لوییدن  (Solve) ماده‌ای در ماده دیگر، یکی از مواد حل‌شونده یا لویِشت  (Solute) و دیگری حلال یا لویَنده  (solvent) خوانده می‌شود. برای نمونه آب‌نبات (حل شونده) هنگام مکیدن در بزاق دهان (حلال) حل می‌شود. یا ممکن است که مایعی در مایع دیگر حل گردد یا گازی با گازی دیگر ترکیب گردد. همه محلول‌ها بر پایه برهمکنش‌های میان مولکول‌ها و یون‌های حلاّل و حل‌شونده دسته‌بندی می‌شوند و در نتیجه از انرژی آزاد مولکول‌های مواد کم می‌شود. البته محلول همان مخلوط یکنواخت یا همگن است. محلول ها موادی شفاف، همگن،‌ و اجزایش ته‌نشین نشدنی و جدا نشدنی از یکدیگر می‌باشند.

 

 

زمانی که یک حل‌شونده در حلال حل شود،‌ مولکول‌ها و یون‌های حل‌شونده به طور کامل با حلال مخلوط می‌شوند. بعد از انحلال، هیچ مرزی بین حل‌شونده و حلال قابل مشاهده نیست. به این دسته از محلول ها،‌ همگن یا هموژن می‌گویند. همانطور که مواد دارای سه حالت جامد، مایع و گاز هستند، محلول های آنها نیز در این سه حالت وجود دارند.

 

مخلوط‌های گازی معمولا به صورت همگن هستند و به محلول های «گاز در گاز» (Gas-Gas) موسوم‌اند. اتمسفر یک محلول گازی شامل نیتروژن، اکسیژن، آرگون، دی‌اکسید کربن،‌ آب، متان و اجزای دیگر است. البته مقادیر آب و دی‌ اکسید کربن بسته به دما و مکان تغییر می‌کنند.

 

جداسازی مخلوط ها

مواد در نقطه ذوب و جوش تغییر حالت می دهند. که این ویژگی در جداسازی مخلوط ها بسیار اهمیت دارد. برای جداسازی ماده جامد محلول در آب می توان آب را تبخیر کرد. در این حالت ماده حل شده به صورت جامد در ته ظرف باقی می ماند. از این نکته که مواد از نظر نقطه جوش با هم تفاوت دارند، در جداسازی استفاده می شود. زیرا آنهایی که نقطه جوش پایین تری دارند زودتر تبخیر می شوند. اتیل الکل و آب با هم یک محلول تشکیل می دهند که الکل در آن دارای نقطه جوش پایین تری است. دمای جوش آب  ºC 100 و الکل ºC 78 است، بنابراین الکل زودتر تبخیر شده و جدا می شود. در مواد خالص در طول مدت زمانی که تغییر حالت می دهند، دما ثابت است. آب در فشار یک اتمسفر در ºC0 یخ می زند ودر دمای  ºC100 به جوش می آید.بنابراین در طول انجماد و جوشیدن آب دمای آن ثابت می ماند در صورتی که در محلول ها در طول تغییر حالتشان دما ثابت نمی ماند و مرتب تغییر می کند. این تغییر به صورت افزایش دمای جوش و کاهش نقطه انجماد با افزایش زمان نمایان می شود.

برای جداسازی ماده به صورت جامد از مخلوط آن از تفاوت در نقطه ذوب استفاده می شود. هرگاه چنین ترکیبی را در مقابل گرما قرار دهیم، ماده ای که دارای نقطه ذوب پایین تری باشد، به حالت مایع در می آید و ماده دیگر جامد می ماند. محلول های همگن جامد در مایع و مایع در مایع با استفاده از تفاوت در نقطه جوش آنها از هم جدا می شوند. برای جداسازی محلول های جامد در مایع از روش تقطیر ساده استفاده می شود. روش کار به این صورت است که در اثر حرارت دادن آن ، مایع تبخیر شده و با خروج از بالون تقطیر از دستگاه سرد کننده گذشته، متراکم می شود. مایع متراکم شده در پایان در ظرف دیگری جمع آوری می شود که به آن تقطیر شده می گویند. در ظرف اولیه ماده جامد باقی می ماند. به این ترتیب مخلوط همگن جامد در مایع از هم جدا می شود.

 

مروری بر محلول های ضدعفونی کننده سطوح

استفاده مؤثر از ضدعفونی کننده ها به عنوان بخشی از استراتژی چند گانه برای جلوگیری از عفونتهای بیمارستانی مطرح است. سطوح به عنوان جزیی از فرایند در انتقال میکروارگانیسم ها مورد توجه قرار می گیرند زیرا آنها با پوست دست در تماس می باشند. همانگونه که این امر به اثبات رسیده که ضدعفونی سطوح، خطر ابتلا به عفونت در بیماران و یا کارکنان را کم می کند. بنابراین، استفاده از مواد ضدعفونی کننده باعث ایجاد فعالیت ضد میکروبی می شود که نتیجه آن بهبود سلامت در بیماران و کارکنان درمانی می باشد.

استفاده از ضدعفونی کننده روی سطوح غیر بحرانی(سطوح در تماس با پوست)، در بهبود شرایط بهداشتی محیط موثر می باشد، بعنوان مثال کف بیمارستان در معرض میکروارگانیسم ها مختلف قرار دارد و می تواند توسط باکتری های موجود در هوا، تماس با کفش، چرخ ها و سایر اشیاء آلوده شود.طی انجام مطالعات مختلف نشان داده شده که تمیز کردن کف اتاق های بیمارستان، با استفاده از و آب و صابون کاهش 80٪ در تعداد باکتریها دارد و کاربرد ضد عفونی کننده مثل فنل کاهش 94.9٪ -99.9٪ بر جمیعت میکروبی روی کف اتاق دارد.

مواد ضدعفونی کننده دارای اثرات سمی می باشند، زیرا جهت از بین بردن میکروبها ساخته شده اند و می توانند اثرات سویی رو سلولهای انسانی بگذارند. از این رو برخی کشورها قوانین خاصی را در این رابطه وضع می نمایند بعنوان مثال، آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده (United States Environmental Protection Agency: EPA) و آژانس اداره مقررات آفت کش ها در کالیفرنیا (California Department of Pesticide Regulation) مواد ضد عفونی کننده را ثبت و بررسی می کنند.

 

برای کسب اطلاعات بیشتر به لینک مقابل مراجعه کنید. شیمی اریا