بافر چیست؟

گاهی لازم است محلولی را که دارای PH معین است، تهیه و ذخیره کنیم. نگهداری چنین محلولی حتی مشکل‌تر از تهیه آن است. چنانچه این محلول در معرض هوا قرار گیرد، دی‌اکسید کربن (یک ایندرید اسید) جذب می‌کند و اسیدی‌تر می‌شود. چنانچه محلول در ظرف شیشه‌ای ذخیره شود، ناخالصیهای قلیایی که در اثر خیسیدن شیشه شسته می‌شود، ممکن است PH را تغییر دهد. در محلولهای بافر (تامپون) ، PH در رقمی تا حدودی ثابت ، حتی وقتی مقادیر کم اسید یا باز به آنها اضافه می‌شود، محفوظ می‌ماند.

 

کاربرد بافرها

محلول‌های بافر برای حفظ pH صحیح برای عملکرد آنزیم‌ها در بسیاری از موجودات زنده ضروری هستند.

بسیاری از آنزیم‌ها تنها در شرایط دقیقی کار می‌کنند؛اگر pH در محدوده بسیار کمی تغییرکند عملکرد آنزیم‌ها کند ویا متوقف می‌شود ودچار تغییر ماهیت می‌شوند.در بسیاری از موارد تغییر ماهیت می‌تواند به‌طور ثابت فعالیت کاتالیزوری را از کار بیاندازد.

بافر کربنیک اسید(H2CO3) و بیکربنات (-HCO3) در پلاسمای خون موجود است که برای حفظ pH بین 7.35تا7.45 بکار می‌رود.

از لحاظ کاری و صنعتی محلول‌های بافر در فرآیند تخمیر و درتعیین شرایط مناسب برای رنگ‌های موجود در رنگ آمیزی پارچه بکار می روند.

بافرها همچنین در تجزیه و تحلیل‌های شیمیایی و کالیبراسیون pHسنج‌ها بکار میروند.

از بزرگترین نمونهٔ زیستی (بیولوژیکی) استفاده از آن‌ها می‌توان به تحقیق‌هایی اشاره کرد که در آن مواد در بافر ساخته می‌شوند؛مخصوصا بافر فسفات نمکی (PBS) که در pH=7.4مورد استفاده قرار میگیرد.

 

نکته: مخلوط یک اسید ضعیف و باز مزدوج آن و یا مخلوط یک باز ضعیف و اسید مزدوج آن بافر است.

 

ظرفیت بافر:

به حداکثر اسید یا بازی که می توان به یک محلول بافر تا پیش از مشاهده ی یک تغییر شدید در PH اضافه نمود، ظرفیت بافر گرفته می شود. بافرها ظرفیت نامحدود ندارند.

 

نحوه ی مقاومت:

فرض کنید HA یک اسید ضعیف و KA نمک مربوط به آن باشد. مخلوط این دو، یک محلول بافر را به وجود می آورد. KA بر اثر انحلال در آب به طور کامل به یون های سازنده اش تفکیک می شود

 

برای کسب اطلاعات بیشتر به ادرس مقابل مراجعه فرمایید. شیمی اریا